Forumdag ‘Samen leren uit het verleden: hoe omgaan met gevoelige thema’s?’

Op dinsdag 28 maart organiseerden het Bijzonder comité voor Herinneringseducatie en Wij-Zij een forumdag met als centraal thema hoe gevoelige en historische thema’s beter aanbrengen in de klas. Het was een een verrijkende dag met inspirerende workshops en vruchtbare gesprekken. De studiedag vond plaats in het prachtige BELvue Museum

In de voormiddag konden de deelnemers een interessante keynote bijwonen van Naïma Lafrarchi. Zij is juriste, leermeester in de Islamitische godsdienst en tegenwoordig onderzoekster aan de Universiteit van Gent naar historische empathie als toolbox. Achteraf vonden er rondetafelgesprekken plaats waar de deelnemers ‘good practices’ en kennis met elkaar konden uitwisselen rond het aanbrengen van gevoelige historische thema’s in de klas of op de werkvloer. 

Namiddag konden deelnemers inspiratie halen uit verschillende workshops die praktische vaardigheden aanreikten om historische thema’s op een creatieve manier aan te brengen in de klas. 

Tijdelijke expo: Homo’s en lesbiennes in nazi-Europa

Het lot van homo’s en lesbiennes tijdens de Tweede Wereldoorlog werd lange tijd miskend. De overgrote meerderheid van de bevolking was niet op de hoogte. Deze tentoonstelling brengt de onderdrukking en vervolging aan het licht in België en buurlanden Duitsland, Frankrijk en Nederland.

Pas sinds enkele tientallen jaren verschijnen belangrijke historische studies die meer inzicht geven in de onderdrukking van homo’s en lesbiennes tijdens de Tweede Wereldoorlog.  In 2001 gaf een toespraak van premier Lionel Jospin in Frankrijk de aanzet voor een officiële erkenning van de deportatie van homo’s en lesbiennes.

Op basis van een waaier aan documenten – de meeste werden in België nooit eerder getoond – gaat deze expo op zoek naar antwoorden. De expo plaatst de vervolging van homoseksuele mannen en vrouwen tijdens het naziregime in een ruim geografisch kader – al staat de toestand in België, Duitsland, Frankrijk en Nederland centraal – en belicht deze onderdrukking over een langere periode.

Homo’s en lesbiennes kenden uiteenlopende lotsbestemmingen. Sommigen kozen voor een leven in ballingschap, anderen leidden een dubbelleven. In Duitsland werden door het regime bijna 100.000 homoseksuelen geregistreerd, van wie 50.000 een veroordeling opliepen. Tussen 5.000 en 15.000 homoseksuelen belandden in een concentratiekamp, waar het merendeel om het leven kwam. Hun lot verschilde echter aanzienlijk van kamp tot kamp en naargelang de datum van hun opsluiting. Lesbiennes bleven op juridisch vlak buiten schot, behalve in bepaalde regio’s. Zo werden in Oostenrijk een aantal lesbiennes als ‘asocialen’ of ‘communisten’ gedeporteerd.

De expo toont niet alleen de omvang van de nazivervolging. Door stil te staan bij de rijkdom aan subculturen van homo’s en lesbiennes die al sinds het begin van de 20e eeuw bestaan, wil de expo dit deel van de geschiedenis redden van de vergetelheid.

Niet minder belangrijk zijn de uitdagingen op wetenschappelijk vlak. Door het onderzoek konden onwaarheden, die soms blijven circuleren, worden ontmaskerd.

De tentoonstelling begint met een overzicht van de eerste homobewegingen van eind 19e eeuw tot de jaren 30 en belicht daarna de vervolging van homo’s en lesbiennes, voornamelijk onder het naziregime. Ze schetst een beeld van de onderdrukking in verschillende Europese landen. De expo eindigt met de evolutie die de herdenking en erkenning van slachtoffers doormaakte vanaf het einde van de Tweede Wereldoorlog tot nu.

Mémorial de la Shoah ontwikkelde het concept van deze tentoonstelling die onder de wetenschappelijke leiding van Florence Tamagne tot stand kwam. Deze expo vond plaats in 2021 in Parijs. Het materiaal met betrekking tot België en Nederland werd ontwikkeld en toegevoegd door Kazerne Dossin.

Concept van de tentoonstelling: Mémorial de la Shoah

Wanneer: 16-02-2023 tot 10-12-2023

Talen: Nederlands, Frans en Engels

Waar: Kazerne Dossin, gelijksvloers

Duur: 1 uur

Ticket: €10, -21=€5